به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران، سد پرآ ب کجکی ،به دنبال ادعای طالبان، بهنام اندیک کارشناس آب، ویدیویی از وضعیت سد کجکی در پنج ماه گذشته را به اشتراک می گذارد و می نویسد:«تصاویر ماهواره ای به خوبی نشان می دهند که طی این مدت مخزن سد روز به روز پرآب تر شده است و این یعنی طالبان ادعایی خلاف واقع دارد.» این تصاویر بازه زمانی 24 آذر پارسال تا 10 روز پیش را نشان می دهد.

افغانستان از بحث علمی سر باز می زند

حجت میان آبادی، پژوهشگر دیپلماسی آب در توئیتر خود به ظرفیت سد کمال خان که 52 میلیون مترمکعب است اشاره می کند و می نویسد:«این سد با سازه خاص خود، یک سد انحرافی است نه یک سد مخزنی. بر این اساس نبود آب پشت یک سازه انحراف آب با حجم مخزن بسیار کم، دلیل علمی و کارشناسی برای اثبات خشکسالی نیست.» به اعتقاد او اثبات خشکسالی راهکارهای علمی دارد که برای تمام متخصصان حوزه آب مشخص است اما افغانستان عمدتا از پذیرش آن در جلسات و مذاکرات سر باز زده است.او به معاهده 1351 میان ایران و افغانستان اشاره می کند و می گوید:«طبق این معاهده در صورت وقوع خشکسالی و کاهش آورد نرمال، حقابه نیز به همان نسبت کسر می شود نه اینکه دادن حقابه منتفی شود.»

افغانستان حاضر به دادن اطلاعات درباره آب پشت سدهای دیگر خود از جمله سد کجکی نیست. میان آبادی هم به دنبال پنهان کاری دولت افغانستان می گوید:«اگر ملاک خشکسالی {افغانستان}، نبود آب پشت سد انحرافی کمال خان است! سوالی که طرح می شود این است که چرا برای {اثبات این} ادعا، حجم آب پشت سد کجکی اعلام نمی شود؟» او می پرسد:«معاهده 1351ملاک سال نرمال را مشخص کرده است.

چرا مسئولان و متخصصان افغانستان چه در زمان غنی و چه در زمان امارت اسلامی از قبول و بازدید ایستگاه سر باز می زنند؟» این کارشناس یادآوری می کند:«لذا راه مواجهه صحیح و منطقی با مساله، بیانیه نیست، بلکه همان راهکارهای علمی است که افغانستان تاکنون از قبول انجام آن سر باز زده است.»این متخصص دیپلماسی آب و هیدروپلیتیک می گوید:«منابع آب های سطحی چیزی نیستند که بتوان روی آنها چادر کشید و تصور کنیم پنهان شان کرده ایم و با صدور بیانیه و نه رویکرد و ابزارهای «اعتمادسازی» صرفا ادعا کنیم آب نیست.»او یادآور می شود سازکارها و مکانیسم های اعتمادسازی و اشتراک گذاری داده ها و اطلاعات مشخص و روشن هستند.

فراموشی آب های مشترک با پاکستان توسط افغانستان

سیده زهرا قریشی، کارشناس دیپلماسی آب و هیدروپلیتیک، پیش تر در واکنش به عملکرد دولت افغانستان گفته بود:«در افغانستان کسانی در سمت مدیریت بودند و فرار کردند که در دوران مدیریت شان مهم ترین شهر افغانستان، کابل، آب آشامیدنی نداشت و ایشان برای تامین آب کابل عجله و اصراری نداشتند، اما با عجله و اصرار سد کمال خان را که هنوز تکمیل نشده بود افتتاح کردند.»قریشی به نکته ای اشاره می کند که در رسانه ها کمتر به آن پرداخته شده است.

او می نویسد:«هیچ گاه از آبی که از افغانستان به سمت پاکستان روانه است چیزی نمی گویند. آب رودخانه کابل ظاهرا آبروی افغانستان نیست، اما آب هیرمند که برای آن معاهده رسمی وجود دارد و حقابه مردم ایران است، آبروی افغانستان نام برده می شود. این در حالی است که آب، آبروی کسی نیست، حق شرب و زراعت است، حق کودکان و سالمندان است.

رسیدگی به حقابه هیرمند، بی آبرویی و خیانت نیست. بی جهت مساله آب هیرمند را سیاسی نکنید و با اطلاع رسانی نادرست افکارعمومی را از بی کفایتی خود منحرف نکنید.»هر وقت مذاکرات سیاسی بین ایران و طالبان درباره تنش آبی میان دو کشور جریان می گیرد و فعالان ایرانی در فضای مجازی به آن می پردازند، کارشناسان افغانستانی در اتاق های کلاب هاوس به آن واکنش نشان می دهند.

کارشناسانی که شب جمعه این موضوع را به بحث گذاشتند هرچند مخالف حکومت طالبان بر افغانستان هستند اما همان ادعای طالبان و اشرف غنی در زمان قدرت را تکرار می کنند؛ افغانستان آبی برای پرداخت به ایران ندارد، هرچند حرف های آنها توسط برخی از شرکت کنندگان افغانستانی در این اتاق ها مورد سوال قرار می گیرد. آنها از کسانی که مدعی بی آبی و خشکسالی در افغانستان هستند می پرسند براساس کدام آمار و اعداد چنین ادعایی دارند، سوالی که البته پاسخی از سوی مدعیان نمی یابد.

تبخیر حقابه ایران در گودزره

بند کمال خان را ترکیه برای افغانستان ساخت. پس از آن طالبان آب را بر مردم پایین دست کمال خان بست و مسیر بند را به سمت بیابان های گودزره منحرف کرد. افغانستان مدعی رونق کشاورزی در این منطقه شد. همان موقع کارشناسان ایرانی آشنا با اقلیم افغانستان هشدار دادند افغانستان برای اینکه آب هیرمند به ایران نرسد، حقابه سیستان وبلوچستان را در شوره زار های گودزره تبخیر خواهد کرد. مثل همیشه برخی از کارشناسان افغانستان مدعی شدند کارشناسان ایرانی دروغ می گویند اما تصاویر ماهواره ای منتشر شده در محدوده شهریور تا اسفند سال گذشته نشان داد طالبان چه فاجعه ای را رقم زده است؛ تصاویری که در یک یادآوری تلخ نشان داد آب شرب سیستان چطور و در چه حجمی در شوره زار گودزره تبخیر شد و به آسمان رفت!

سیاست آبی افغانستان

سیاست های آبی دولت افغانستان پیش از به قدرت رسیدن طالبان را امریکا، هلند و ترکیه نوشته اند و طالبان هم همان سیاست را دنبال می کند. افغانستانی ها سال گذشته برخلاف قرارداد هلمند نه تنها حقابه 820 میلیون مترمکعبی را به ایران پرداخت نکردند که با انحراف آب هیرمند، حقابه زیستی و کشاورزی هامون و اهالی سیستان ایران را به سمت شوره زارهای گودزره منحرف کردند.

مردم این منطقه همچنین دلنگران ساخت سدی بزرگ تر از سد کمال خان روی «فراه رود» هستند. افغانستان پس از سقوط طالبان در سال 2001 ماموریت ویژه ای برای خود نوشت که ساخت حداقل 104 سد در آن دیده شده بود. کارشناسان بین المللی از آن به «ماموریت هیدرولیکی» یاد می کردند. دولت گذشته افغانستان ساخت بالغ بر 35 سد و 34 طرح انحراف آبی روی هیرمند و 14 سد و 8 طرح انحراف آبی روی هریرود را در برنامه داشت که ساکنان سیستان دو سوی مرز را دچار خشکسالی شدید می کند.